( وَ مِنْ کَلامٍ لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ: ) فِى ذَمِّ أَصْحابِهِ: کَمْ أُدارِيکُمْ؟ کَما تُدارَى ‏الْبِکارُ الْعَمِدَةُ، وَ ‏الثِّيابُ‏ ‏الْمُتَداعِيَةُ، کُلَّما ‏حِيصَتْ‏ مِنْ جانِبٍ ‏تَهَتَّکَتْ‏ مِنْ اخَرَ، اَکُلَّما ‏أَطَلّ‏ عَلَيْکُم مَنْسَرٌ مِنْ مَناسِرِ أَهْلِ الشَّامِ أَغْلَقَ کُلُّ رَجُلٍ مِنْکُمْ بابَهُ، وَ ‏انْجَحَرَ انْجِحارَ الضَّبَّةِ فِى جُحْرِها، وَ الضَّبُعِ فِى ‏وِجارِها! ألذَّلِيلُ وَ اللَّهِ مَنْ نَصَرْتُمُوهُ، وَ مَنْ رَمى بِکُمْ فَقَدْ رَمى ‏بِأَفْوَقَ‏ ‏ناصِلٍ‏. إِنَّکُمْ وَ اللَّهِ لَکَثِيرٌ فِى ‏الْباحاتِ‏، قَلِيلٌ تَحْتَ الرَّاياتِ، وَ إِنِّى لَعالِمٌ بِما يُصْلِحُکُمْ، وَ يُقِيمُ ‏أَوَدَکُمْ‏، وَ لکِنِّى ‏وَ ‏اللَّهِ‏ لا أَرى إِصْلاحَکُمْ بِإِفْسادِ نَفْسِى. ‏أَضْرَعَ‏ ‏اللَّهُ‏ ‏خُدُودَکُمْ‏، وَ ‏أَتْعَسَ‏ ‏جُدُودَکُمْ‏، لا تَعْرِفُونَ الْحَقَّ  کَمَعْرِفَتِکُمُ الْباطِلَ، وَ لا تُبْطِلُونَ الْباطِلَ کَإِبْطالِکُمُ الْحَقَّ.

ترجمه نهج البلاغه : محمد دشتی

سرزنش ياران

علل نکوهش کوفيان

چه مقدار با شما کوفيان مدارا کنم؟ چونان مدارا کردن با شتران نو بارى که از سنگينى بار، پشتشان زخم‏شده است، و مانند وصله زدن جامعه فرسوده‏اى که هرگاه از جانبى آن را بدوزند، از سوى ديگر پاره مى‏گردد؟ هرگاه دسته‏اى از مهاجمان شام به شما يورش آورند، هر کدام از شما به خانه رفته، درب خانه را مى‏بنديد، و چون سوسمار در سوراخ خود مى‏خزيد، و چون کفتار در لانه مى‏آرميد. سوگند به خدا! ذليل است آن کس که شما يارى دهندگان او باشيد، کسى که با شما تيراندازى کند گويا تيرى بدون پيکان رها ساخته است. به خدا سوگند! شما در خانه‏ها فراوان، و زير پرچمهاى ميدان نبرد اندکيد، و من مى‏دانم که چگونه بايد شما را اصلاح کرد و کجيهاى شما را راست کرد، اما اصلاح شما را با فاسد کردن روح خويش جايز نمى‏دانم، خدا بر پيشانى شما داغ ذلت بگذارد، و بهره شما را اندک شمارد، شما آنگونه که باطل را مى‏شناسيد از حق آگاهى نداريد، و در نابودى باطل تلاش نمى‏کنيد آنسان که در نابودى حق کوشش داريد.

برای دیدن شرح روی ادامه مطلب کلیک کنید

حکمت شماره 164

وَ قالَ عَلَيْهِ السَّلامُ: مَنِ اسْتَقْبَلَ وُجُوهَ الاراءِ عَرَفَ مَواقِعَ الْخَطاءِ.

ترجمه نهج البلاغه:مترجم محمد دشتی

و درود خدا بر او فرمود: آن کس که از افکار و آراء گوناگون استقبال کند، صحيح را از خطا خوب شناسد.

شرح نهج البلاغه : کمال الدین میثم بن علی میثم بحرانی

(هر کس از انواع انديشه‏ها استقبال کند، موارد اشتباه را خواهد شناخت).  ترديدى نيست که انواع نظرها و انديشه‏ها را بررسى کند تا بفهمد کدام درست تر است ناگزير جاهاى اشتباه در کارها و موارد آن را خواهد  شناخت. اين سخن براى وادار ساختن به مشورت با ديگران و انديشيدن درباره‏ى اصلاح کارها مقدم بر انجام آنهاست.